چرا کیست دندان ایجاد می شود؟ آیا همه کیست های دندان خطرناک است؟

کیست‌ دندان می‌تواند یک مشکل جدی بوده و اگر کنترل نشود ممکن است منجر به عوارض وخیم‌تری همراه با درد شدید و ناراحتی شود. دکتر صفا متوسلی در کلینیک ایرانیان مفتخر است که خدمات و درمان‌های جراحی دهان، فک و صورت را در بالاترین سطح ممکن به بیماران گرامی ارائه می‌دهد. در این مقاله ما درباره این سوال که کیست دندان چیست توضیحاتی ارائه خواهیم داد. با ما همراه باشید.

اگر کیست پیشرفته‌ باشد می‌تواند به صورت دائمی به سلامت دندان آسیب بزند و زیبایی لبخند را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به سرعت پایین و رشد بی‌علامت در طول ماه‌ها و حتی سال‌ها، کیست ممکن است به مدت طولانی عفونی نشود. با این حال دیر یا زود پس از توجه نکردن به کیست، احتمال دارد که عفونت تبدیل به بحرانی در دهان شده و منجر به درمان‌های مهم و هزینه‌بر شود.

تعداد بیمارانی که به دلیل مشکلات کیست دندان به مطب دندان‌پزشکانشان مراجعه می‌کنند در حال افزایش می‌باشد. دلیل اصلی این مراجعات هم اغلب کوتاهی و عدم موفقیت در عصب کشی کامل است.

کیست دندان چیست؟

کیست دندان، کیسه‌ی بسته‌ای از بافت است! بعضی با هوا و بعضی دیگر با مواد نرم و مایع پر شده‌اند.

معمولا کیست در بافت‌های نرم دهانی مانند لثه، لب‌ها و اطراف یا کنار دندانی که در استخوان فک است، به وجود می‌آید. معمولا سرعت رشد آن‌ها کم بوده و می‌توانند دلیل اصلی تحریک، درد در فک و شاید بدتر باشند. اگر کیست تبدیل به عارضه‌ای جدی شود ممکن است باعث شود تا شخص نیاز به جراحی برای برداشتن قسمتی از فک داشته باشد.

کیست می‌تواند در بافت‌های مختلفی چون دهان، صورت و فک تشکیل شود و در اکثر موارد هنگام تشکیل، عفونی نیست. ماهیت التهابی کیست زمانی شروع به شکل گرفتن می‌کند که مواد پالپ (مغز) دندان‌های قدیمی در ریشه‌ی دندانِ آسیب دیده، شروع به تحلیل رفتن می‌کنند. با تخریب پالپ، التهاب به وجود می‌آید. با اتفاق افتادن این فرایند، مقدار زیادی فشار در اطراف ساختمان استخوانی دندان آسیب دیده احساس می‌شود و می‌تواند استخوان را خورده و در نتیجه موجب تضعیف آن شود.

آبسه‌ی دندان با کیست متفاوت است!

تشکیل آبسه در کنار یا درون کیست، امری غیرمعمول نیست که دلیل اصلی اشتباه گرفتن این دو توسط افراد می‌باشد. واقعیت این است که آبسه از طرق مختلف و به دلایل زیر، هم مشابه و هم متفاوت با کیست است. از آن‌جایی که علامت اصلی آبسه درد است که می‌تواند ذق ذق کند یا شدید باشد، غالبا افراد متوجه آبسه‌ی خود می‌شوند. این درد همراه با تورم، قرمزی، گرما در آن قسمت، تب و خستگی می‌باشد و ممکن است شخص متوجه‌ مزه‌ یا بوی غیرمعمولی در دهانش شود. درد آبسه معمولا ناگهانی شروع شده و طی ساعت و روزها تشدید می‌شود. درد می‌تواند به گردن، فک و گوش منتشر یافته و بدون توجه به دندان یا درمان آن، شدت درد بسیار زیاد می‌شود.

آبسه نشان‌دهنده‌ی عفونتی (هجوم باکتری‌ها) حاد در یک محل است و برای درمان دندانِ آسیب دیده، معمولا نیاز به جراحی ریشه‌ی دندان است.

علائم کیست دندان چیست؟

به طور کلی، اگر شخصی کیست عفونی دندان دارد به احتمال زیاد آن کیست متورم، قرمز و گرم و دردناک خواهد بود.

اگر کیست در لایه‌ی مخاطی دهان باشد، ممکن است توجه فرد را به عنوان زخم یا تاول به خود جلب کند. کیستی که عفونی نیست، غالبا هیچ علامت واضحی به وجود نمی‌آورد. بنابراین کیست معمولا فقط با تصویربرداری تشخیصی یا رادیوگرافی قابل تشخیص است مگر اینکه کیست آن ‌قدر بزرگ شده باشد که به صورت یک برآمدگی قابل مشاهده یا قابل لمس باشد.

برخی از کیست‌های دندان با شیوع زیاد

کیست دنتی ژروس (با عنوان فولیکولار نیز شناخته می‌شود) – معمولا نزدیک یا بالای تاج دندان عقلی که از لثه خارج نشده، تشکیل شده و رشد می‌کند.

کیست پری آپیکال شد (با عنوان رادیکولار نیز شناخته می‌شود) – کیستی است که به طور معمول در پایه‌ی دندان و در نتیجه‌ی عفونت پالپ یا مرگ عصب به‌وجود می‌آید. کیست پری آپیکال می‌تواند تبدیل به آبسه شده یا شاید هم نشود.

کیست موکوسل (غالبا کیست مخاطی نامیده می‌شود) – این نوع کیست معمولا در بافت نرم اطراف دهان، قسمت درونی گونه، لب و زبان به وجود می‌آید. به طور کلی، این کیست به دلیل آسیب به این بافت‌ها به وجود می آید. اگر چنین کیستی دارید احتمالا متوجه می‌شوید که این کیست به وجود آمده و مجددا ناپدید می‌شود و احتمال دارد که گاهی اوقات بزاق ترشح کند.

کیست ادونتوژنیک – گروهی از کیست‌های دندان (علاوه بر پری آپیکال و دنتی ژروس که پیش از این گفته شد) هستند که غالبا در استخوان آرواره یافت می‌شوند. این کیست اغلب اوقات قبل از بروز علامت قابل ملاحظه، به مقدار زیادی بزرگ می‌شود.

علل اصلی به وجود آمدن کیست دندان چیست؟

معمولا کیست‌ها در نوک ریشه‌‌های دندان مرده یا در حال مرگ، شروع به تشکیل می‌کنند.

• بعضی از آن‌ها به دلیل رشد نامناسب و نادرست دندان یا دندان‌ها و بد قرار گرفتن آن‌ها در دهان تشکیل می‌شوند. بقیه‌ی کیست‌ها هم به دلیل تکامل غیرعادی دندان به وجود می‌آیند.
• کانال ریشه‌ که به صورت طبیعی یا در نتیجه‌ی عمل‌های غیرحرفه ای دچار آسیب شده است.
• به دلیل سندرمی ژنتیکی (سندرم گورلین) که اگر به این علت باشد، علائم دیگری نیز دیده خواهند شد.
• کیست‌ها می‌توانند در اطراف تاج (و ریشه‌) دندان‌هایی که از لثه خارج نشده‌اند تشکیل شوند.
• دندان‌های عقل که به دلیل تنگیِ جا نمی‌توانند از لثه خارج شوند، از علل رایج تشکیل کیست هستند.
• به دلیل این‌که دندان، تحت تاثیر کیستی مرده قرار گرفته است (آسیب یا عفونت) یا ریشه‌ی دندان‌ها کامل درمان نشده یا به درستی درمان نشده‌اند.

کیست دندان می‌توانند در ارتباط با هر یک از دندان ها شکل گیرند و معمولاً هر  بار فقط کیست در ارتباط با یکی از دندان‌ها شکل می‌گیرد. با این حال برخی افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به آن‌ها هستند.

این مسئله به وضعیت دندان آن‌ها یا مشکل پزشکی بستگی دارد که از علائم آن تشکیل کیست دندانی است. دندان پزشک باید بتواند با جزئیات دلیل کیست دندان‌تان را به شما توضیح دهد.

برای جلوگیری از تشکیل کیست دندان چه باید کرد؟

ضروری است تا سطح بالایی از مراقبت و سلامتی دهان را جهت پیشگیری از تشکیل کیست، رعایت کرده و برای معاینه و جرم‌گیری به طور مرتب به مطب دندانپزشک مراجعه کرد. اگر متوجه شدید که هر یک از دندان‌هایتان نیاز به عصب کشی به دلیل پوسیدگی، آسیب و یا بیماری‌های لثه‌ای دارد، عصب‌کشی کامل مورد نیاز خواهدبود. به یاد داشته باشید که ندرت در اطراف یا نزدیک دندان‌هایی که سالم هستند، کیست تشکیل می‌شود.

درمان کیست دندان چیست؟

در صورت ابتلا به کیست دندان نیاز به معاینه‌ی صحیح دهان و تصویربرداری دارید، سپس براساس نوع کیست و مکان دقیق آن، درمان مشخص خواهد شد. برای درمان موثر کیست‌ها ممکن است به عصب کشی یا درمان ریشه‌ی دندان نیاز باشد. غالبا سی تی اسکن دندان با اشعه مخروطی نیز وسیله‌ی خوبی برای تنظیم دقیق برنامه‌ی درمانی است.

اگر مدتی ست که کیست دارید و به هر دلیلی سیستم ایمنی‌تان ضعیف شده است، ممکن است کیست ملتهب شده و بر اثر لمس دچار سوزش و ذق ذق و درد شود. اگر اینگونه هست، جراحی یا عصب کشی، تنها روش درمانی شما خواهد بود.

تکنیک سی تی اسکن دندان با اشعه مخروطی با بهره‌گیری از نرم افزار Procera، می‌تواند به تشخیص کیست در زمانی‌که کوچک است و/یا با برداشتن کیست در همان مراحل اولیه تشکیل، به جلوگیری از تشکیل آن کمک کند.

اگر در حال تلاش برای درمان مشکلی در دندانتان هستید که از قبل وجود داشته، این نکته اهمیت دارد که برای مراقبت طولانی مدت از دندان‌ و لثه‌هایتان از دندان‌پزشک ماهر و معتبر کمک بگیرید.

حرف آخر

در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از مشکلات دهان، فک و صورت رنج می‌برید و درمانی برای آن نمی‌یابید؛ می‌توانید با مراجعه به کلینیک ایرانیان، واقع در رشت، گلسار – میدان باستانی شعار (صابرین) – مرکز خرید ایرانیان – طبقه نهم تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد. لازم به ذکر است که خدمات مربوط به ایمپلنت دندان، جراحی دندان نهفته و جراحی فک و صورت توسط دکتر صفا متوسلی به بیماران گرامی ارائه داده می‌شود.