اضطراب دندانپزشکی و ترس(فوبیا) چیست و چگونه می توان با آن مقابله نمود:

طی درمان های روزمره دندانپزشکی و جراحی های دهان، روزانه با بیمارانی مواجه می شویم که با ترس و اضطراب زیادی به مطب ها مراجعه کرده و تحمل یک درمان دندانپزشکی برای آنها بسیار سخت و توأم با اضطراب می باشد.
در کنار این افراد، بسیاری نیز بعلت ترس و اضطراب شدید( اصولاً از مراجعه به مطب ها دندانپزشکی خودداری کرده و فقط زمانی برای درمان مراجعه می کنند که دچار آسیب های جدی و پوسیدگی های وسیع در دندانهای خود شده اند.
مواجهه با شرایط فوق و بیماران مضطرب اغلب این سؤال را در ذهن بیماران و مراجعین مطرح می کند که آیا امکان درمان زیر بیهوشی وجود دارد یا خیر؟ بعلاوه آنچه بدیهی است اینکه اصولاً درمان بر روی یک بیمار بشدت مضطرب می تواند بسیار سخت بوده و با عوارض قابل توجهی همراه باشد.
فوبیا یک ترس شدید و غیرمعقول است افراد ممکنست به همین دلیل سالها درمان خود را رها کنند و اغلب آنها متعاقب این داستان دچار پوسیدگی عمیق و وسیع، عفونت های دندانی و لثه ای
می شوند. کسانیکه از انجام دندانپزشکی اضطراب دارند افرادی هستند که در هنگام مراجعه به مطب دچار استرس و علائم اضطراب می شوند.
افرادیکه فوبیای دندانپزشکی دارند همچنین ممکن است از سلامت عمومی و امید به زندگی کمتری برخوردار باشند این بدلیل این است که بهداشت ضعیف دهان و دندان می تواند روی شرایط ایمنی و سلامتی فرد تأثیر منفی گذارد از جمله فرد ممکن است دچار بیماری قلبی-عروقی و یا عفونت های ریوی شود.
درجات مختلفی از اضطراب و فوبیای دندانپزشکی وجود دارد در حالت شدید فرد ممکن است هرگز به دندانپزشک مراجعه نکند. سایرین ممکن است خود را واردار به مراجعه به دندانپزشک نمایند اما شب قبل از ویزیت از ترس نخوابند. فوبیای دندانپزشکی همانند سایر بیماریها قابل درمان است، بدون انجام درمان و با تداوم وضع موجود این فوبیا می تواند بدتر شود.

علائم و نشانه ها:

واقعیت این است که مرز مشخصی میان اضطراب نرمال از فوبیا و ترس مرضی وجود ندارد و افراد مختلف ترس و دغدغه های خود را به اشکال متفاوت نشان می دهند، با این وجود در صورتیکه از دندانپزشکی و جراحی ترس زیادی دارید ممکن است برای غلبه بر ترس هایتان به کمک نیاز داشته باشید. برخی از علائم و نشانه ها ترس از دندانپزشکی عبارتند از:
•    شب قبل از ویزیت/درمان نتوانید راحت بخوابید.
•    زمانیکه در اتاق انتظار هستید دچار علائم اضطراب و ترس می شوید.
•    در زمان درمان دندانپزشکی دچار افزایش ضربان قلب و تنفس شده و نفس کشیدن برایتان سخت می شود.
اگر مسایل شرح داده شده را تجربه کرده اید بهتر است در مورد ترس و اضطراب خود با پزشک معالج و یا منشی مطب صحبت کرده تا از روشها مختلف آرام بخشی برای شما استفاده شود.

انواع آرام بخش ها:

1-خوراکی: در موارد اضطراب خفیف می توان از داروهای ضد اضطراب خوراکی نظیر کلردیازپوکساید، آلپرازولام و ... استفاده کرد. این روش برای بالغین جوان و افرادیکه استرس و اضطراب خفیف دارند مناسب می باشد لیکن برای بچه هایی که ترس شدید از دندانپزشکی داشته و همکاری خوبی ندارند مناسب نمی باشد.



2-استنشاقی: آرام بخشی با گاز نیتراس اکساید یکی از روش های رایج و بسیار ایمن جهت کاهش اضطراب و استرس بیماران دندانپزشکی می باشد که بطور روزمره در مطب های دندانپزشکی اطفال و جراحی در کلینیک های امریکا و اروپا مورد استفاده قرار می گیرد. این روش بسیار ایمن بوده و از آن برای کاهش درد و استرس بیمارانیکه از ترزیق های دندانپزشکی ترس شدید دارند می توان استفاده کرد. نکته مهم اینکه آرام بخشی با این روش به سرعت برطرف شده و فرد می تواند بدون نیاز به همراه مطب را ترک کرده و حتی رانندگی نماید.

3-آرام بخشی وریدی: در آرام بخشی وریدی اغلب از طریق رگ بیمار و آنژیوکت داروهای آرام بخش به بیمار داده میشود. البته میزان و عمق آرام بخشی با این روش بستهبه نوع دارو و میزان آن می تواند از حالت خفیف تا آرام بخشی عمیق متفاوت باشد.  به هر شکل در مطب و کلینیک ها ارام بخشی ملایم-متوسط مدنظر می باشد و داروهای مورد استفاده در این روش اغلب میدازولام و دیازپام می باشند. انجام این روش برای مواردی که استرس نسبتاً زیاد بوده و یا پروسیجر درمانی طولانی برای بیمار مدنظر هست قابل انجام می باشد و برای استفاده از آن در این کلینیک از همکاری متخصص بیهوشی استفاده می شود.
در صورتیکه کاندید آرام بخشی وریدی می باشید توصیه می شود بیمار حتی الامکان از 6 ساعت قبل از درمان ناشتا باشید همچنین داشتن همراه در این شرایط ضرورت دارد و بیماری که آرام بخشی وریدی دریافت می کند نباید پس از درمان به تنهایی از مطب خارج شود و رانندگی نماید.
نکته جالب اینکه تجربیات ناخوشایند طی درمان های دندانپزشکی اغلب میان بیماران کاندید درمان و اقوام و دوستان بازگویی شده و خود این روند سبب تشدید اضطراب و ترس بیماران می شود و با افزایش اضطراب آستانه درد بیماران کاهش می یابد. و در این میان استفاده از روشهای مختلف آرام بخشی بخصوص در نوع تزریقی می تواند سبب آمنزی (فراموشی) شود به مشکلی که بسیاری از بیماران پس از درمان تجربیات و خاطرات مربوط به درمان را به خاطر نمی آورند.

هزینه های آرام بخشی:

انجام درمان های دندانپزشکی در این کلینیک بصورت سرپایی بوده و در صورتیکه اضطراب خفیف دارید می تواند با هماهنگی با پذیرش کلینیک و اطلاع قبلی از داروهای آرام بخشی خوراکی و استنشاقی بدون هزینه اضافی بهره مند شوید. لازم بذکر است استفاده از گاز N2O (گاز خنده) همچنین می تواند در مواردیکه بیماران ترس شدید از تزریقات دندانپزشکی دارند مفید باشد.
استفاده از آرام بخشی وریدی نیاز به هماهنگی قبلی داشته و با توجه به نیاز به حضور متخصص بیهوشی و تجهیزات اضافی حدود 15-10% به هزینه های درمانی اضافه خواهد شد. بدیهی است این روش در مواردیکه بیماران ترس و اضطراب شدید دارند

بسیار سودمند می باشد بطورکلی آرام بخشی وریدی در موارد  زیر توصیه میشود:
1)    ترس و اضطراب شدید
2)    درمانهای جراحی طولانی مدت و وسیع
3)    خارج سازی دندانهای عقل نهفته عمیق و در موارد مناسب هر چهار دندان عقل طی یک جلسه
4)    جراحی های پیوند استخوان و بالا بردن کف سینوسی در ایمپلنت
5)    درمانهای جراحی در کودکان و افراد عقب مانده ذهنی
6)    جراحی های زیبایی صورت